Na odcinku Tamizy, w ciągu zaledwie 60 lat, o 95 procent zmniejszyła się liczba rodzimych małży. Brytyjscy naukowcy powtórzyli badanie ekosystemu rzeki z 1964 roku, skupiając się na liczebności poszczególnych gatunków tych mięczaków i rozmiarach, jakie osiągały osobniki. Wyniki wskazały, że jeden z gatunków małży całkowicie zniknął, a pozostałe również mają się niezbyt dobrze.
Badacze z Uniwersytetu Cambridge postanowili jednak przeprowadzić ciekawy eksperyment – w 2020 roku odtworzyli badanie przeprowadzone na Tamizie w latach 60., korzystając z dawnych metod badawczych. Wyniki, opublikowane na łamach „Journal of Animal Ecology”, okazały się szokujące.
Przedmiotem zainteresowania badaczy była liczebność i cechy wszystkich gatunków małży na odcinku Tamizy w pobliżu miasta Reading. Na podstawie nowych pomiarów określono zmiany w wielkości i liczebności wszystkich gatunków małży na odcinku Tamizy w pobliżu Reading w latach 1964-2020. Jak wskazują wyniki, populacje rodzimych gatunków uległy wyraźnemu zmniejszeniu, a jeden z nich całkowicie zniknął z wód Tamizy. Szczeżuja spłaszczona (Pseudanodonta complanata), w latach 60. powszechnie występująca w wodach rzeki, pozostawiła po sobie tylko puste muszle. Populacja szczeżui pospolitej (Anodonta anatina), zmniejszyła się do zaledwie 1,1 procent liczebności z 1964 roku, a skójki malarskiej (Unio pictorum) – do 3,2 procent. Współczesne małże okazały się także znacznie mniejsze od swoich przodków.
W badaniu odnotowano również nowych przybyszów. Nie jest to jednak powód do radości – racicznica zmienna (Dreissena polymorpha) i Corbicula fluminea to gatunki silnie inwazyjne, których populacje w 2020 roku okazały się dość liczne. Naukowcy twierdzą, że prawdopodobnie przywędrowały one w okolice Reading na łodziach i zadomowiły się w rzece.
Naukowcy mają kilka hipotez odnośnie przyczyn tak poważnego spadku liczebności rodzimych małży. Jednym z nich są gatunki inwazyjne – racicznice są znane z tego, że potrafią wyprzeć mniej wytrzymałe gatunki. Innymi przyczynami mogą być zmiany w użytkowaniu gruntów wzdłuż rzeki lub liczebności populacji ryb. Zmniejszone tempo wzrostu może natomiast odzwierciedlać spadek poziomu azotanów i fosforanów w wodach rzeki, związany z modernizacją oczyszczalni ścieków. Zmniejszenie ilości tych składników odżywczych ogranicza wzrost glonów, zmniejszając ilość pokarmu dostępną dla małży.
Jak tłumaczą naukowcy, małże pełnią ważną rolę w słodkowodnych ekosystemach, ponieważ filtrują wodę i usuwają glony. Jako filtratory są one narażone na kontakt ze wszystkim, co znajduje się w wodzie, co czyni je cennym wskaźnikiem zdrowia ekosystemu.
