Polski paszport ceniony na świecie

Czy wstąpienie Polski do Unii Europejskiej było dla nas korzystne? Dlaczego tak długo czeka się teraz na polski paszport na Wyspach? Co należy zrobić, by wziąć udział w czerwcowych wyborach do Parlamentu Europejskiego? Odpowiada konsul Mateusz Stąsiek.

Reklama

• Rozmawiamy w 20 rocznicę wstąpienia do Unii Europejskiej. Jak Pan ocenia ten czas?

Za nami dwie dekady od wstąpienia Polski do UE. Bilans jest zdecydowanie korzystny dla naszego kraju, to okres ciągłego rozwoju. Polska jest teraz  o wiele bogatsza, niż była wcześniej. Pod tym względem to zdecydowany  sukces.

• A ze spraw nam bliższych – jak teraz wyglądają sprawy paszportowe? Czasem Polacy narzekają, że długo się czeka, że system się zawiesza. Czy coś można z tym zrobić?

Mamy świadomość olbrzymiego zapotrzebowania na polskie paszporty na Wyspach. Cały czas mieszka tu wielu Polaków, około 600 – 700 tys., choć w systemie osiedleńczym zarejestrowanych jest ponad milion wniosków. Staramy się zwiększyć podaż miejsc na wizyty paszportowe, sięgamy po działania nieszablonowe – w konsulacie w Londynie robimy soboty paszportowe, organizujemy dyżury zamiejscowe, zwiększyliśmy liczbę dostępnych terminów do 240-250 miejsc dziennie – to tyle w skali roku, ile polskie województwo. A to wciąż tylko jeden konsulat. Jeśli chodzi o długi kres oczekiwania na wizyty, sięgający 5 – 6 tygodni, jest to skutkiem tego, że przeszliśmy na system kolejki paszportowej. Jest pula 5 tysięcy miejsc, która jest codziennie przydzielana osobom zapisanym. To pozwoliło wyeliminować lub bardzo ograniczyć zjawisko tzw. pośredników paszportowych. Wcześniej były podmioty, które oferowały załatwienie wizyty paszportowej za pieniądze. Nie miały przy tym nic wspólnego z samym urzędem. U nas sama wizyta jest bezpłatna, dopiero za paszport jest pobierana opłata konsularna. Poza tym zniechęcamy rodaków do podawania swoich danych obcym osobom. Lepiej tego nie robić.

• Czy ta pula 5 tysięcy miejsc zostanie w przyszłości zwiększona?

Staramy się ją zwiększyć. Jednak widzimy, że to zapotrzebowanie na paszporty  jest sezonowe, zmienia się w czasie. Największe jest od połowy stycznia do końca wakacji. Jesienią i na początku zimy spada. Wtedy łatwiej zapisać się na wizytę paszportową. Były nawet lata, np. 2018, 2019, w których nie wykorzystywaliśmy wszystkich miejsc.

• Teraz, na progu wakacji, chętnych jest pewnie mnóstwo. Czy planujecie zwiększyć liczbę placówek, które obsługują naszych obywateli?

Tak, pracujemy, by podaż miejsc zwiększyć i wyjść poza Londyn. Robimy raz w roku dyżur paszportowy na Jersey, gdzie też mieszka sporo Polaków, poza tym w Birmingham, Southampton i wiele innych miejscach.

• Gdzie można znaleźć aktualną listę punktów, w których można złożyć wniosek paszportowy?

Zachęcamy do śledzenia naszych mediów społecznościowych placówki, Facebooka, Twittera, serwisu Polska w Wielkiej Brytanii. Tam na bieżąco zamieszczamy informacje konsularne.

• W jaki sposób należy przygotować się do wizyty paszportowej w konsulacie?

Najistotniejsza kwestia to paszporty dla dzieci urodzonych w Wielkiej Brytanii. Pierwszy etap to transkrypcja aktu urodzenia – czyli przetłumaczenia go na język polski u dowolnego tłumacza przysięgłego, ich lista jest np. na stronie Polska w Wielkiej Brytanii. Z tłumaczeniem należy umówić się na wizytę w referacie prawnym naszego wydziału konsularnego. Tam wypełnia się ankietę, wnosi opłatę konsularną, dokumenty są wysyłane do Polski, gdzie zostaje wydany polski akt urodzenia. Z nim trzeba umówić się na wizytę paszportową. Wtedy już bez problemu paszport zostaje wydany.

• Była też możliwość składania dokumentów w POSK

Teraz nie ma już takiej opcji, zmieniły się przepisy. Ale wniosek na paszport dla osoby małoletniej, do 12 roku życia, można złożyć online, za pomocą profilu zaufanego. Profil zaufany zakłada się w referacie prawnym. Warto pamiętać, że podpisy pod takim wnioskiem musi złożyć dwoje rodziców lub opiekunów prawnych.

• Jeśli jedno z rodziców nie jest Polakiem lub nastąpił rozpad małżeństwa – jak wtedy wygląda taka zgoda?

Nadal jest ona wymagana, chyba że jest wyrok sądu, który tę zgodę zastępuje, bo np. wyłączne prawa rodzicielskie przysługują jednemu z rodziców. W każdym innym wypadku zgoda obu stron jest konieczna.

• Jak wygląda sprawa podwójnych paszportów w kontekście przekraczania granic?

Tu odwołałbym się do zasady wyłączności obywatelstwa. Jeśli mamy podwójne obywatelstwo, polskie i brytyjskie, to Wielka Brytania będzie taką osobę traktowała na swoim terenie wyłącznie jako obywatela brytyjskiego. My, jako polska placówka, nie możemy podejmować interwencji w interesie takiego obywatela, bo oni traktują go jak swojego, inne obywatelstwa dla nich nie mają znaczenia.

• A na terenie krajów trzecich?

Wtedy taka osoba może uzyskać pomoc od wszystkich placówek krajów, których ma obywatelstwo. Polskie prawo dopuszcza posiadanie więcej niż jednego obywatelstwa. Ale – polski obywatel przed polskimi urzędami musi legitymować się polskim dokumentem. I warto te polskie dokumenty mieć, szczególnie, że polski paszport na świecie jest bardzo ceniony. Co ważne, wniosek o paszport można teraz złożyć praktycznie w dowolnej polskiej placówce konsularnej na świecie. Kiedyś decydowała właściwość terytorialna, teraz paszporty odmiejscowiono, nie ma żadnej rejonizacji. Można też złożyć taki wniosek podczas wizyty w Polsce. Opłaty wtedy, w polskim urzędzie, są znacznie niższe.

• Jaki jest teraz koszt opłaty paszportowej w Wielkiej Brytanii?

Te opłaty się zmieniają, są przeliczane po aktualnym kursie; teraz to około 100 funtów.

• A co w wypadku zgubienia polskiego paszportu? Gdy nie ma się do tego innego polskiego dokumentu? Jak w takim wypadku pomaga konsulat?

Oczywiście, trzeba dokumentów pilnować. Ale nikogo nie zostawimy bez pomocy. Są sposoby potwierdzenia tożsamości i wydania paszportu tymczasowego. Taki dokument w sytuacjach alarmowych możemy wydać praktycznie od ręki. Ale apeluję, by tej opcji nie nadużywać. Czasem mamy prośby o umówienie w sytuacjach kryzysowych i szybsze wydanie dokumentu. Ale wtedy pozwalamy sobie weryfikować okoliczności, które są nam przedstawiane. Czasem prosimy o dodatkowe dokumenty, potwierdzające opisywaną sytuację.

• Już za kilka dni Wybory do Parlamentu Europejskiego. Jak Polacy w UK mogą wziąć w nich udział?

Polacy w Wielkiej Brytanii oczywiście mogą i powinni wziąć w nich udział. Po raz pierwszy można głosować tylko na polską listę, wcześniej była opcja głosowania na brytyjskich kandydatów, ale po Brexicie nie jest to już możliwe. Przygotowaliśmy 26 komisji wyborczych, w których można głosować. Aż 3 komisje są w POSK. Warto wiedzieć, że wcześniej trzeba się zarejestrować przez internet, na stronie e-wybory. Konieczny jest ważny dokument tożsamości, paszport lub dowód osobisty. Przy głosowaniu  też trzeba mieć dokument tożsamości, ten sam, którego użyto do rejestracji.

• Dziękuję za rozmowę.

Łukasz Zalewski

Reklama